MÜSLÜMAN BİLİM ÖNCÜLERİNDEN KUTBUDDÎN ŞİRAZİ
#1
Fıkıh, tefsîr, astronomi ve matematik âlimidir. İsmi, Mahmûd bin
Mes’ûd bin Muslih el-Fârisî eş-Şîrâzî olup, lakabı Kutbüddîn’dir.
Hafızası çok kuvvetli olan Kutbüddîn Şîrâzî, önce, fen âlimi ve ta-
bip olan babasından ilim öğrendi. Amcasından ve daha sonra da
Zeki el-Berkeşâî Şems-ül-Ketbî’den tıp bilgileri öğrenek tabip oldu.
Nâsireddîn Tûsî’den de matematik ve astronomi ilimlerini öğrendi.
Kutbüddîn Şîrâzî, çeşitli ilim dallarına ait birçok eser yazdı.
Bunlardan biri olan Dürret-üt-tâc li gurret-ud-dîbâc-fil-Hikme ma-
tematik ve astronomi konusunda geniş muhtevalı ansiklopedik bir
eserdir. Eserin astronomi ile ilgili olan bölümü, Tûsî’nin eserinin
şerhidir. Matematik bölümünde ise geometri ve aritmetik kısımları
mevcuttur. Aritmetik bölümünde, aritmetik dizilerin toplamının ka-
palı formülünü bildirmektedir. Çeşitli sayı serilerini incelemekte,
onların genel terimleri için formüller geliştirmektedir. Asal sayılar
dizisini incelemiş bunları diğer sayılarla karşılaştırıp özelliklerini
bildirmiştir.
Nihâyet-ül-idrâk fi dirâyetil-eflâk ise astronomi alanındaki en
önemli eseridir. Bu kitap, yalnız bir astronomi eseri olmayıp, aynı
zamanda jeodezi, meteoroloji, mekanik ve optik dallarında da bil-
giler vermektedir. Eserde ayrıca dünyanın durması veya hareket
etmesine dair uzun bir inceleme mevcuttur. Pek çok astronomik
el kitapları gibi bu eser de kısmen coğrafî niteliğe sahiptir. Meselâ,
denizler hakkında bilgi vermekte ve iklimleri, Bîrûnî’ye benzer şe-
kilde anlatmaktadır.
Kutbüddîn Şîrâzî, astronomi ile ilgili eserlerin yanında göz has-
talıkları hakkında ve Fârisî olarak şiir şeklinde, dînî birçok eser yaz-
mıştır. Bu eserler Taşkent, Özbek Bilimler Akademisinde Şarkiyat
El yazmaları bölümünde mevcuttur.
Kutbüddîn Şîrâzî, optik alanında büyük rol oynamıştır. Meşhur
talebesi Kemâlüddîn Fârisî başta olmak üzere bu alanda çalışan
pek çok talebe yetiştirmiştir. Maalesef Kutbüddîn-i Şîrâzî’nin yaz-
dığı eserlerin hiç biri basılmamış ve ilgili ilim adamlarının tetkikine
sunulamamıştır.
(İslam Tarihi Ansiklopedisi)
  


Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi