ASTRONOMİ ÂLİMİ İBN-İ ŞATIR - Baskı Önizleme +- Dini Haberler Forum (https://forum.dinihaberler.net) +-- Forum: İslami Konular (https://forum.dinihaberler.net/forum-islami-konular.html) +--- Forum: Biyografi (https://forum.dinihaberler.net/forum-biyografi.html) +--- Konu Başlığı: ASTRONOMİ ÂLİMİ İBN-İ ŞATIR (/konu-astronomi-%C3%A2limi-ibn-i-satir.html) |
ASTRONOMİ ÂLİMİ İBN-İ ŞATIR - Serkan - 05/05/2020 Şam’da yetişen büyük astronomi âlimidir. Astronomi, ge- ometri ve yıldızlarla ilgili bilgileri Ebü’l-Hüseyn bin Hasen Şâtır’dan öğrendi. İlim öğrenmek için Kahire ve İskenderiye’ye gitti. Buralarda yüksek matematik tahsîli yaptı. Geometri ve he- sap ilimlerinde üstâd oldu. Daha sonra astronomi ilmi ile uğ- raştı ve bu sahada zamanın en büyük âlimi oldu. İlim tahsîlini tamamladıktan sonra Haleb’e döndü, sonra Şam’a yerleşti, ömrünün sonuna kadar Şam’daki Emevî Câmii’nde muvakkit (Namaz vakitlerini düzenleyen) ve baş müezzin olarak çalıştı. İbn-i Şatır, astronomi üzerindeki araştırmalarını ekliptiğin (dünya yörüngesinin düzlemi) eğiklik açısı tâyini üzerinde yo- ğunlaştırdı. Ekliptiğin eğimini 1365 senesinde son derece dakîk bir şekilde 23 derece 31 dakika olarak hesapladı. Ancak yirmin- ci asırda son derece hassas âletlerle ölçme yapan astronomlar bunu 23 derece 31 dakika 19 saniye olarak hesaplayabilmiş- lerdir. Ortaçağda bilinen beş gezegenin hareketi İbn-i Şatır tarafın- dan ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Ünlü Müslüman ilim adamı uzun seneler süren astronomik gözlemler neticesi, Batlamyus tezinin doğru olmadığını ispat etti. Bu konuda şöyle demektedir: “Gezegenler, gök cisimleri, yıldızlar, Batlamyus’un tasarladığı düzende seyretmiyor. Madem ki, bütün gök cisimleri, gezegen- ler doğudan batıya doğru dönmektedir, Güneş de bunlardan biri olduğuna göre, doğuş ve batış vakitleri niçin değişiyor? Bundan da öteye, bu sistemde görünüp, kaybolan yıldızlar da var… İşte netice itibariyle dünya ve gezegenler güneş etrafında munta- zam olarak dönmektedir. Ay da dünya etrafında dönmektedir.” İbn-i Şatır bu sözleriyle güneş merkezli sistemin kurucusu oldu. Batı ve İslâm âleminde te’siri büyük olan İbn-i Şatır, ancak yirminci asrın ortalarında tanınabilmiştir. Tam beş asır boyunca, onun tezleri ve başarıları, Kopernik’e mâl edilmiş ve öğretil- miştir. İbn-i Şâtır’ın eserleri incelendiğinde, Kopernik’in olduğu kabul edilen başarıların birçoğunun bu büyük fen bilginine ait olduğu ortaya çıkmaktadır. (İslam Tarihi Ansiklopedisi) c.6 s.72-75 |