MATEMATİKSEL COĞRAFYANIN MÜSLÜMANLARA AİDİYETİ
#1
Modern coğrafyacıların İslâm alimlerinin seviyesine an-
cak 20. yy da ulaşabildiklerini söyleyen Prof. Dr. Fuat Sezgin
Portekizlilerin dünya keşif seferleri adıyla meşhur yolculukları
konusunda ise onların hiçbir şey bulmadıklarını iddia etmiş ve
ispatlamıştır. Konuyla ilgili Sezgin’in sözleri şunlardır:
“Pusulayı iptidai bir cisim olarak Çinlilerden öğrenip aldılar.
Denizcilik biliminin iki temel prensibi vardır: Biri engin denizde
büyük mesafeleri ölçebilmek. İkincisi bulunduğunuz noktayı tes-
pit edebilmek. Bu ikisi Avrupa’da ancak 20. yüzyılın ilk yarısında
mümkün olabildi. Müslümanlar 15. yüzyılda denizcilik ilminin bu
iki temelini kurmuşlardı.
Afrika ile Sumatra arasındaki mesafeyi 20 ila 30 kilometre
bir hata ile ölçebilmişlerdi. Bununda ötesinde çok mühim olan
bu ölçüler sayesinde Müslümanlar enlem boylam derecelerini
gösteren ve bunlara dayanan dünyanın ilk haritalarını çizdiler.
Bugün küçük tashihler dışında bu ölçüm ve haritaların doğru
olduğunu görüyoruz. Onlar kuzey ve doğu ölçümlerini, kuzey
ve güney ölçümlerini ve en zoru da ekvatora paralel ölçüleri ya-
pabiliyorlardı.
Avrupalılar Müslümanlardan ilk iki ölçümü öğrendi. Ancak
trigonometri bilgileri yeterli olmadığı için ekvatora paralel öl

çümlerin nasıl yapıldığını bir türlü anlayamadılar. Portekizliler
esasında hiçbir şeyi keşfetmediler. İslâm haritaları 15. asrın
başlarında onlara ulaşmıştı. Bunu kendi tarih kitaplarından çı-
karıyoruz.
Hint Okyanusu kıyılarında çok miktarda altın, halı ve baharat
olduğunu biliyorlardı. Baharat etlerin  kokmamasını sagladığın-
dan Avrupa için mühimdi. Hint Okyanusu’na denizden ulaşmaya
çalışıyorlardı. Ama Portekizlilerden evvel bu yol Müslümanlar
tarafından kullanılıyordu. Müslümanlar Afrika’nın güneyindeki
yolu kullanarak 9. yüzyılda Çin ile ticaret yapıyorlardı. Hint Ok

yanusu 15. Asırda Müslümanların elinde bir İslâm gölü gibiydi.
Hindistan ve Java, Müslümanların elindeydi. Ummanlı denizci-
ler İbn-i Macid ve Süleyman el-Mehri 15. Asrın matematikten
astronomiye her ilmi bilen iki denizcisiydi.”
(Zafer Şen, İslâm Bilim Tarihi Uzm. Prof.Fuat Sezgin’in Keşifleri,, s.162-165)
  


Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi