HESAP UZMANI ABDÜLHAMİD İBN-İ TÜRK
#1
Cebir ilminin temelini atan Müslüman bilginlerdendir. İbn-i
Türk el-Cîlî ismiyle tanınmıştır. 10. asrın başlarında vefat
etmiştir. Büyük matematikçi Harezmî’nin çağdaşı olan İbn-i
Türk, aritmetik ilminde bilgili, bu alanda öncü, adı aritmetikçi-
lerin dilinden düşmeyen bir hesap uzmanıdır.
Tarihte Türk lakabını taşıyan nadir Türk bilim adamların-
dandır. Cebir konusunda yazmış olduğu kitabın ancak küçük
bir bölümü bugün elimizde bulunmaktadır. Burada, özel tipler
halinde gruplandırılmış ikinci derece denklemlerinin çözümle-
ri, Hârizmi’ninkilerden daha ayrıntılı olarak verilmiştir.
İbn-i Türk’ün; “Dereceli Denklemlerde Mantıkî Zaruretler”
adlı yazısı günümüze ulaşmış ve birçok ilim adamı tarafından
incelenmiştir, İbn-i Türk, bu metine x^2=bx ile başlamaktadır.
Nesselman’ın görüşüne göre, İbn-i Türk’ün bu metni, cebirin
sembol kullanmayarak her şeyin sözle ifâde edilmesi şeklini
temsil etmektedir.
İslamiyet, getirdiği esaslar ile maddi alemin yanında bir de
mânevi âlemin olduğunu öğretmiş böylece insanlara mücer-
red (soyut) düşünebilme yeteneğini kazandırmıştır.
Mücerred düşünebilme ise matematiğin temel şartlarından
birisidir ve İslamiyet, insanları bu yönde hazırlamıştır. Mate-
matiğin vazgeçilmez mefhumlarından sonsuzluk, İslamiyet
tarafından insanlara öğretilmiştir. Ayrıca Kur’an-ı Kerim’in ıs-
rarla teşvik ettiği tefekkür astronomiyle ilgilenmeye sebep ol-
muş, dolayısı ile de matematik gelişmiştir. Kıble tayini, namaz
vakitleri, takvim hesapları, miras gibi bazı temel dini meseleler
de matematiğin gelişmesinde rol oynamıştır.
Bunun yanında matematik,  İslamiyetin koruyucu, kollayıcı
ve geliştirici atmosferi içerisinde büyük mesafeler katetmiştir.
Müslüman matematikçiler, hiç şüphesiz ki bugünkü matemati-
ğin ulaştığı seviyede temel taşlarını teşkil etmişlerdir, Ne var ki
batı medeniyeti eski Yunan medeniyetinde olduğu gibi herşe-
ye sahip çıkmaya, başkalarından öğrendiklerini kendi buluşla-
rı gibi takdim etmeye devam etmektedir.
(İslam Tarihi Ansiklopedisi c.6 s.82)
  


Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar:
1 Ziyaretçi